ERAGINA DUTEN FAKTOREAK

Hazkundea eta garapena balditzatzen duten aldagaiak finkatzerakoan herentzia eta ingurunea aipatzen dira. Ezaugarri batzuk herentziak zehazten baldin baditu ere, inguruneak erraztu edo oztopatuko ditu, bere osotasuneraino iritsi ahal izatea ala ez baldintzatuz. Ondorengoak izan daitzeke:

1. Herentzia faktoreak: Jaiotzako unetik pertsona horrek izango dituen ezaugarriak markatuak gelditzen dira.

• Faktore genetikoak: Lagun bakoitzak bere espezie, arraza eta sendiko ezaugarriak jasotzen ditu. Informazio hori kode genetikoan igortzen da.



• Sexu faktoreak: Hazkundea eta garapenari dagokionez, sexuaren arabera badira hainbat desberdintasun. Estadistikoki mutilak gehiago hasten dira, eta neskak goizago. Alde horiek pubertarotik aurrera nabarmentzen dira.

2. Inguruneari lotutako faktoreak: Pertsonaren kanpotik eragiten duten aldagai hauek hazkuntza suspertu, sustatu dezakete; edota eragotzi, oztopatu.

• Jaio aurreko faktoreak: Haurdunaldian amarengan gauzatutako eraginak dira. Elikadura, botika, hainbat irradiazio, droga, egoera psikologiko, gaixotasunak, adina eta odol inkonpatibilitatearekin lotutakoak aipa daitezke Erditze unean sortutako zenbait arazoek ere gerorako hazkundea eragin handia izan dezakete.



• Jaio ondorengo faktoreak:

- Ezaugarri sozioekonomikoak: Hazkundea zeharka baldintzatzen dute, ondorengo eragilez: elikadura, gaixotasunak, jarduera fisikoa, bere ohitura eta bizitza ohiturak.

- Elikadura: dieta egoki batek hazkundea suspertuko du.

- Ingurune fisikoa: Altuerak, leku geografikoak, urtaroak, klimak, badute bere eragina hazkuntzan.

- Eritasunak: Hazkundea garaian izandako gixotasunek prozesua nabarmen baldintzatu dezakete.

- Ezaugarri psikologikoak.

- Jarduera fisikoa.